|
Latinski naziv
|
Salamandra salamandra (Linnaeus, 1758)
|
|
Srpski naziv
|
Šareni daždevnjak
|
|
|
|
Šareni daždevnjak je najveći je repati vodozemac Centralne Evrope, sa najdužim životnim vekom. Tokom svog dvadesetgodišnjeg života on može da dostigne dužinu i do22 cm. To su trome, zdepaste životinje sa velikom, pljosnatom glavom, na kojoj su dobro razvijene zaušne žlezde koje luče otrovni sekret. Oči su im tamne i ispupčene. Rep je nešto kraći od trupa. Karakteristične žute ili narandžaste pege ukrašavaju crno telo šarenog daždevnjaka i njihov raspored i oblik je individualna karakteristika svake jedinke. Upadljiva crno-žuta boja upozorava potencijalne grabljivce da je daždevnjak nejestiv. Žlezde u koži daždevnjaka luče slab otrov, neškodljiv za čoveka, koji služi za odbranu od neprijatelja. Glavni sastojci otrova su alkaloid salamandrin i amini, koji kod grabljivaca mogu izazvati nagli skok krvnog pritiska i poremećaj u radu centralnog nervnog sistema. Šareni daždevnjak živi pretežno u listopadnim šumama brdskih i planinskih krajeva, u vlažnim staništima, blizu vode. Zadržava se na vlažnom tlu i aktivan je po kiši. Odrasli daždevnjaci često imaju zajedničko sklonište, što u slučaju bolesti koja se naziva daždevnjačka kuga, a koju prouzrokuju patogene gljivice, dovodi do masovnog uginjavanja ovih životinja, čak i do nestanka čitavih populacija. Daždevnjak deo života provodi u mirnim delovima bistrih planinskih izvora i potoka kao larva koja diše pomoću spoljašnjih škrga. Parenje i rađanje mladunaca nije ograničeno na odredjeno doba godine, često se dešava i u jesen. Mužjaci izlučuju paketić sperme (spermatofor), koji ženka takoreći usisa u svoju elastičnu kloaku. Deo sperme vrši oplodnju, a drugi deo se čuva u posebnim izbočinama koje služe samo za tu svrhu (receptaculum seminis). Tako sačuvana sperma je sposobna za oplodnju tokom nekoliko narednih meseci. Larve, obično od 20-30, a nekada i do 80, izlaze iz jaja u momentu rađanja, što znači da daždevnjak spada u ovoviviparne životinje. Preobražaj larvi se dešava nakon 3-5 meseci. Larve koje se rađaju na jesen obično prezimljuju u larvenoj fazi. Potrebno je četiri godine da one postanu polno zrele. Larve su grabljive i hrane se račićima, raznim insektima i njihovim larvama koje žive u ili na površini vode. Ishrana adultnih životinja sastoji od insekata, puževa i paukova.
Autor: Ana Paunović&Jelka Crnobrnja-Isailović
|
|
|
IUCN crvena lista - Kategorija LC; Konvencija o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa - Annex III; Pravilnik o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva: Prilog I Strogo zaštićene divlje vrste biljaka, životinja i gljiva;
|
|
|
Aleksandar Simović, Gabor Mesaroš
|
|
|
|
